Укучыларга уку елы башына җайлашырга ярдәм итәргә
Чикләү чараларын үтәгәндә, без яңа тормышка күнектек. Узган уку елы дистанцион формада тәмамланды, укучылар һәм студентлар яшьтәшләре белән аралашуны чикләделәр. Өйдә уку беренче гадәти түгел иде, әмма акрынлап барысы да, ата-аналарны да кертеп, адаптацияләнде, алга таба салмак кына каникулларга китте, ә хәзер элеккеге тормышка яңадан җайлашырга туры килә. Хәер, ул шулкадәр элекке? Пандемия, һичшиксез, үз эзен калдырды.
Шуны да билгеләп үтәргә кирәк, һәр ел саен җәйге каникуллардан соң балалар мәктәпкә әйләнеп кайта һәм монда бернинди дә үзенчәлекле әйбер юк кебек. Балалар бик сыгылмалы. Алар тизрәк безне, өлкәннәрне, дистанцион режимга җайлаштылар, шулай ук элеккеге мәктәп тормышына, элеккеге йөкләнешкә тиз ияләштеләр. Без балаларның парта артына әйләнеп кайтырга теләмәвен сизә алабыз. Әмма мәктәпкә барырга кирәк. Балалар моңа бик тыныч ияләшәләр. Мәктәпкә бергәләп әзерләнү, мәктәп кирәк-яраклары, форма, эш өстәлен, полкны тәртипкә китерү баланы тиешле тәртипкә салырга ярдәм итәчәк.
Беренче ике атна каникулдан соң балалар мәктәпкә бара бернинди рәхәтлек. Балалар дусларына сагындылар, алар белән җанлы аралашасы килә, яңа форма, матур портфельләр, дәфтәрләр һәм ручкалар күрсәтәсе килә, контроль эшләр әле көтелми. Тик аннан соң укучылар өчен дә, аларның әти-әниләре өчен дә авыр чор башлана. Йөкләнеш арта, укуга кызыксыну кими, бала физиологик яктан моңа каршы килә — аңа «ваемсыз» вакытка әйләнеп кайтасы килә. Монда сабырлык күрсәтү мөһим. Бу вакытта ата-аналарга мораль ярдәм күрсәтергә кирәк. Өзелмәскә, орышмаска, җәзага тартмаска - ярдәм итәргә генә кирәк. Әмма, шул ук вакытта, ныклык күрсәтергә кирәк: биремнәрне бала өчен түгел, ә аның белән бергә эшләргә. Алга таба җиңелрәк булачак, стабильләшү чоры җитә.
Һәр яшьтәге укучыга актив ярдәм һәм олылар ягыннан ярдәм кирәк. Биредә дә сүз өй эшләрен башкарганда ярдәм турында гына бармый. Барыннан да элек, йортта дустанә атмосфера, якыннары арасында низаглар һәм низаглар булмау, көн тәртибен саклау, шөгыльләнү һәм ял итү өчен оптималь шартлар тудыру мөһим. Бу факторлар ия иң турыдан-туры мөнәсәбәт өлгереш.
Кайбер ата-аналар һәм балалар дистанцион укыту аларга күбрәк ошады, дип билгеләп үтә, әмма балалар өчен педагогның шәхес – аның игътибары, бәясе һәм ярдәме бик мөһим булуын онытмаска кирәк. Өстәвенә, барлык балалар да оеша алмый, бу функцияне нәкъ менә мәктәп үз өстенә ала.
Студентларны уку процессына яраклаштыру барышында үз ресурсларыгызга игътибарлы булырга, үз көчегезнең нәрсәгә тотылуын һәм, иң мөһиме, алар ничек торгызылуын аңларга кирәк. Беренче чиратта, үзеңне акрынлык һәм хаталар өчен гаепләргә кирәкми. Шунда ук күп эшләрне үз өстенә алырга кирәкми, яңа режимга акрынлап керү мөһим. Үз эмоциональ халәтенә карата сизгер булу, үзенә карата игътибарлы һәм сакчылрак булу, кирәк булганда укытучыларга һәм психологларга ярдәм сорап мөрәҗәгать итү мөһим.
Акбирова Резеда Рәис кызы, «Республика клиник психиатрия хастаханәсе акад. - В.М. Бехтерева» ДАССО «Сердәш 129» тәүлек буе эшли торган медицина психологы, Казан федераль университетының психология һәм мәгариф Институтының клиник психологиясе һәм шәхес психологиясе кафедрасы ассистенты.