Татарстан Республикасында 22 майдан 31 майга кадәр Бөтендөнья тәмәке төтененнән башка көнгә туры китерелгән тәмәке тартуны һәм тарту катнашмаларын профилактикалау буенча тематик ункөнлек уза
Ел саен бөтен дөньяда 31 майда Бөтендөнья тәмәке төтененнән башка көн билгеләп үтелә. Бу бәйрәм 1988 елда Бөтендөнья сәламәтлек саклау оешмасы карары белән билгеләнгән. Хәзерге һәм киләчәк буынны тәмәке төтененең җимергеч йогынтысыннан саклау өчен, бу бәйрәмне игълан итте һәм бөтен дөнья җәмәгатьчелеген хезмәттәшлеккә чакырды. Әлеге кампаниянең максаты - бөтен дөньяга тагын бер кат искәртү: тәмәке тартучы үз сәламәтлеген генә түгел, тирә-юньдәгеләрнең сәламәтлеген дә җимерә, чөнки пассив тәмәке тарту активка караганда зыянлы.
Тәмәке тартуның кеше организмына начар тәэсире:
Тәмәке куллану бөтен дөньяда яман шештән үлү очракларының 25 % ын тәшкил итә. Тәмәке тарту һәм төтенсез тәмәке эшләнмәләрен куллану авыз куышлыгы, ирен, тамак (йоткыч) һәм азык-төлек яман шеше китереп чыгара. Тәмәке тартучы кешеләр кискен миелоид лейкоз, околонослы пазлар, колоректаль яман шеш, бөер, бавыр, ашказаны, ашказаны, ашказаны, яичник һәм түбән сидек чыгару юллары (сидек куыгы, кочеточник һәм бөер лоханкасы) үсешеннән шактый югары куркынычка дучар булалар. Тәмәке тартучы кешеләрнең гомер буе тәмәке тартмаучыларга караганда үпкәдәге яман шеш белән авыру ихтималы 22 тапкыр югарырак.
Тәмәке тарту көненә нибары берничә тәмәке, эпизодик яки пассив тәмәке тарту йөрәк-кан тамырлары авыруларының куркынычын арттыра. Тәмәке төтене йөрәк артерияләренә зыян сала, бляшкалар һәм тромблар барлыкка килә, шул рәвешле кан агымын чикли һәм ахыр чиктә йөрәк өянәкләренә һәм инсультларга китерә. Югарырак куркынычын үсеш диабета.
Һәр бишенче тәмәке тартучының гомере дәвамында үпкәләрнең озакка сузылган обструктив авыруы (ХОБЛ) барлыкка килә, бигрәк тә балачакта һәм үсмер чагында тәмәке тарта башлаучыларның, чөнки тәмәке төтене үпкәләрнең үсеше һәм үсеше шактый акрыная.
Тәмәке тарту өлкәннәрдә асманы кискенләштерергә мөмкин, аларның активлыгын чикләп, инвалидлыкка ярдәм итеп һәм астма авыр өянәкләренең куркынычын арттырып, кичектергесез ярдәм таләп итә.
Тәмәке тартучы кешеләрнең ашказаны җәрәхәте, эчәклекнең ялкынсыну авырулары, корсактагы спазмалар, диарея, бизгәк һәм ректаль кан агу, шулай ук ашказаны-эчәк тракты яман шеше кебек ашказаны-эчәк тракты яман шеше кебек хокук бозулары булырга мөмкин.
Тәмәке тартучы кешеләрнең COVID-19 авыр агымы һәм үлем куркынычы югары.
Тәмәке тискәре йогынты ясый сезнең кыяфәт. Барысы да сеңдергә начар исе: сезнең тире, кием-салым, бармак һәм сулышы, бөтен сезнең йорт. Тешләрнең саргаеп тору һәм теше куныгы барлыкка килү дә тудыра. Җыерчыклар барлыкка килүгә ярдәм итә, тәмәке тарту тиренең вакытыннан алда картаюына китерә, тирене эреләндерә торган аксым таркалуга китерә, кан әйләнешен бозып һәм А витамины дәрәҗәсен киметеп, шулай ук тирене кырылган һәм коры итә. Тәмәке тарту псориаз үсеше куркынычын арттыра.
Тәмәке тартучы кешеләр ешрак баласызлыктан җәфа чигә. Тәмәке тартудан баш тарту йөклелек башлану, вакытыннан алда бала табу, тән массасы түбән булган һәм выкидыш белән бәйле проблемалар белән бәйле риск факторларының берсен бетерүне аңлата.
Тәмәке тартуны ничек ташларга?
Адым 1 Алдан ук билгеләргә датасын, кайчан ташлап, тәмәке тартуны, привурочив аны ялга, туган көне, бәйрәм яки нинди дә булса вакыйга. Делегациясенә Көне, түгел эзләгез сәбәпләре өчен этәргә вакыты ераграк.
Адым 2 Карар итегез, булачаксыз микән ташлап тәмәке тартуны берьюлы яки акрынлап, билге салыгыз үзенә ике арадагы максатлары юлында ахыргы баш тарту тәмәке. Мәсәлән, көн саен 2 тәмәкегә азрак тартам.
Адым 3 Әгәр сезне мәҗбүр итә тәмәке тартуга вәзгыять эштә, булса, баш тарту өчен, тәмәке тартудан баш тарту өчен, сайлагыз эш көне-якшәмбе, бәйрәм, отпусклар.
Адым 4 Алмагыз тәмәке блоками. Әлегә сез кулланыгыз барлык тәмәке бер пачка, икенче башламагыз.
Адым 5 Кайчан тәмәке тарту теләге туды, бер тәмәкене дә пачкадан алмагыз. Аларны, ким дигәндә, 3 минут кулга алмагыз. Бу вакыт тырышыгыз алырга үзен нәрсә турында онытырга тәмәке.
Адым 6 һәр иртә Тырышыгыз, мөмкин кадәр озаграк тартыгыз вакытта тәмәке тарту беренче тәмәке.
Адым 7 Түгел кияргә үзе белән тәмәке, аларны яшерегез йозак астында, бирегез кемгә дә булса.
Адым 8 Җыеп алыгыз берсе бүлмә пепельницы, зажигалка, һәм, гомумән, барлык предметлар, алар хәтерләгез сезгә тәмәке тарту турында.
Адым 9 Тартып торыгыз яртысын тәмәке гына.
Адым 10 Ешрак театрларга, музейларга һәм башка мәдәни биналарга йөрегез, залларында тәмәке тарту тыела.
Адым 11 Табыгыз үзенә партнер өчен бергә ташлап, тәмәке тарту.
Адым 12 Түгел дип игълан итегез, дип ташладылар тәмәке тарту бер тапкыр һәм мәңгегә. Хәтта бүген үзегез өчен бер көнгә, иртәгә – тагын бер көнгә, берсекөнгә – тагын бер көнгә һ.б. тартудан баш тартыгыз.
Адым 13 Әгәр сез тәмәке кабын сатып алмыйсыз икән, бу акчаларны кичектерегез һәм атна азагында күпме акчаны янга калдыруларын исәпләп чыгарыгыз.
Тәмәке тартудан баш тарту буенча заманча тәкъдимнәр 14 адым тәмәке тартуны ташларга, никотинозаместитель терапиясен мәҗбүри куллануны күздә тота. Бу препаратлар төрле формаларда җитештерелә-пластыри, назаль спреи, мини-таблеткалар, жевательные резинки, ингаляторлар һ. б.
Исегездә тотыгыз, Кем тәмәке тарта, гомер буе, уртача алганда, 10 ел гомерен югалта. Тәмәке ел саен 8 миллионнан артык кешенең гомерен өзә.
Үзегезне һәм якыннарыгызны саклагыз! Наслаждайтесь тормышы булмаса, тәмәке!